Glavobolja i multipla skleroza
Dr Velibor Uljarević, neurolog, KBC Zemun
Utvrđeno je da se pojedini tipovi glavobolje češće javljaju kod pacijanata koji su oboleli od multiple skleroze.
1. Migrenozni napadi
Utvrđen je korelat da su tri puta češći kod osoba sa MS nego u opštoj populaciji. Migrena je najčešći tip glavobolje kod obolelih od MS. Studija iz 2017. navodi migrenu kao jedan od mogućih simptoma multiple skleroze (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5745239 ). Češće se javlja kod osoba sa relapsno-remitentnom formom MS, bol je oštrog karaktera, traje u periodu između četiri i 72 sata, obično zahvata jednu polovinu glave (mada, neretko se proširi i na ceo endokranijum), praćen mukom, povraćanjem, fotofobijom, fonofobijom, a svaki fizički napor provocira intenziviranje tegoba.
2. Neuralgija u predelu nervus trigeminusa
Bol je jednostran, obično u predelu maksilarne, potom mandibularne grane nervus trigeminusa, najređe zahvata oftalmičku granu, gotovo uvek je jednostran, ima karakter uboda, traje do nekoliko sekundi, može se ponavljati i više desetina puta dnevno. Može se manifestovati i kao bolni grč mišića lica, a sam napad može biti izazvan i hladnim vazduhom, hladnom vodom ili čak samo dodirivanjem pojedinih tačaka lica. Bolna neuralgija može biti provocirana lezijama nastalim usled multiple skleroze i tada je češće bilateralna nego što je slučaj kod klasične trigeminalne neuralgije.
3. Klaster glavobolja
Još jedan tip glavobolje koji se može često javiti kod tek dijagnostikovanih slučajeva MS. Vremenski zahvata period od 15 min. do tri sata, bol je jak, oštar, traje gotovo uvek iznad istog orbito-temporalnog regiona. Na istoj strani dolazi do hiperemije konjunktive, znojenja čela, suzenja iz oka, do zapušenosti nosa ili rinoreje... Napadi se vremenski grupišu u klaster periode, javljaju se jedom do tri puta dnevno (mada se dešava učestalost i do osam puta dnevno), bez predznaka, najčešće traju do tri meseca, a potom dolazi do faze remisija. MR snimci mogu da ukažu na demijelinizirajuće lezije u području trigeminalnog područja na istoj strani na kojoj se javlja klaster glavobolja. Zato je kod pacijenata koji pate od ovog tipa glavobolje MR koristan za isključivanje strukturalnih neurolezija karakterističnih za MS (Gentile S., Ferrero M., Vaula G. et al. Cluster headache attacks and multiple sclerosis. J Headache Pain 8, 245–247 (2007)).
4. Hronična tenziona glavobolja
Klinički se manifestuje tupim bolom potiljačne regije glave, opisuje se i kao ,obruč oko glave. Bolovi znaju da traju i satima (od 30 minuta do sedam dana), česta su pogoršanja u toku dana (obično u drugoj polovini dana), uz izostanak pogoršanja tokom fizičke aktivnosti, tj., napora. Studija iz 2013. pokazala je blago veću učestalost tenzionih glavobolja kod muškaraca sa MS u odnosu na žene sa MS. Blage glavobolje tenzionog tipa česte su kod dugogodišnjih MS pacijenata. (www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3883008)
5. Optički neuritis
Optički nerv je odgovoran za transmisiju signala iz oka do centara u mozgu, a njegova inflamacija se manifestuje poremećajima vidne percepcije, ponekad i pratećom glavoboljom. Kod 15 do 20 odsto slučajeva optički neuritis javlja se među prvim simptomima multiple skleroze (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4113460). Rizik da se nakon prve epizode optičkog neuritisa razvije MS tokom života pacijenta je 50% (https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/optic-neuritis/symptoms-causes/syc-20354953). Optički neuritis se klinički manifestuje zamagljenjem vida, bolom u predelu očnih jabučica, pogoršava se pomeranjem oštećenog oka, može doći do centralnog skotoma ili do potpunog slepila – dolazi do ukočenosti zenice, razvija se midrijaza, a vid se obnavlja spontano, najčešće za nekoliko nedelja, mada se dešava da oporavak traje i mesecima.
Literatura:
- Borivoje Radojičić: Bolesti nervnog sistema
- Zvonimir Lević i saradnici: Osnove neurologije
- Vladimir Kostić i saradnici: Neurologija
- Vladimir Kostić i saradnici: Novine u neurologiji